Crisis

Crisis in België is ook een beetje crisis in huize Buitendijks.

Mijn vriendin, een ‘eenvoudig Vlaams meisje’, heeft het op zich niet zo op de Vlaamse formateur Yves Leterme. Hij doet haar te veel denken aan de onderkoelde Nederlandse politici, die zakelijk en rationeel om de kwestie heen draaien en zich ondertussen te weinig mens tonen. Met zijn polariserende eisen voor meer decentralisatie is ze het al helemaal niet eens. Hij zet hiermee onnodig de verhoudingen op scherp en toont te weinig realisme. Waar ieder weldenkend mens de ontstane situatie van mijlenver had kunnen zien aankomen, ging hij met zijn eisen blind deze formatieonderhandelingen in.

Maar zoals dat gaat in een polariserende samenleving sluit ze zich razendsnel aan bij haar mede-Vlamingen. Een gemeenschappelijke vijand bindt. Dat zie je ook bij de Walen: de liberaal Reinders is al bezig dwars over alle politieke stromingen heen de Walen te bewegen tot eenheid tegen de ‘waanzinnige Vlaamse eisen’. En legt samen met de Waalse christendemocraat Milquet (‘Madame Non’) een splijtend pakket tegeneisen op tafel: ze willen de taalgrens rond Brussel uit 1963 verleggen ten koste van enkele Vlaamstalige gemeentes.

Aldus slaat de crisis toe in huize Buitendijks!

De spanning tussen de Walen en de Vlamingen zit namelijk diep. Het is mijn vriendin met de paplepel ingegoten. Centraal in het Vlaamse standpunt staan nog altijd twee zaken: de geldstroom van Vlaanderen naar Wallonië, en de taalstrijd, met name rondom Brussel.

Al sinds de aftakeling van de grote industrie en mijnbouw in Wallonië stroomt er geld vanuit het welvarendere Vlaanderen naar het armere Wallonië. Veel Vlamingen zijn hier als principe helemaal niet zo tegen. De Vlamingen zijn best solidair met de armere Walen. Het probleem is  alleen dat Wallonië al die tijd zijn zaakjes niet op orde lijkt te krijgen: het wil maar niet lukken om het landsdeel te moderniseren en tot meer welvaart te brengen, zelfs niet met de structurele financiële injecties vanuit Vlaanderen. Veel Vlamingen zijn Wallonië dan ook gaan zien als een bodemloze put.

De aanhoudende schandalen in de Waalse politiek dragen niet bij aan dat beeld. “Al sinds ik klein ben hoor ik over de Waalse politiek niets anders dan fraude, vriendjespolitiek, afrekeningen, vette Zwitserse bankrekeningen en schandalen. Mensen hebben zelfmoord gepleegd, er zijn chantagezaken geweest, er is politiek gemoord. Laat ze daar eerst eens wat aan doen.”
De crisis in huize Buitendijks spitst zich echter vooral toe op de taalstrijd. Die zit nog veel dieper dan de financiële kwestie. Vlaanderen heeft moeten vechten om het Nederlands geaccepteerd te krijgen als taal naast het Frans. Het Nederlands is door de Franstaligen en de Vlaamse bovenlaag lange tijd als een inferieure taal behandeld. Zie ook het artikel over de IJzerbedevaart in de Volkskrant van vandaag: de officieren waren Franstalig en het Vlaamse voetvolk kreeg de bevelen in het Frans: ‘Et pour les Flamands la même chose’. Die situatie heeft naar verluid veel slachtoffers gemaakt onder eenvoudige Vlaamse soldaten: ze hadden nooit Frans geleerd en begrepen niet altijd wat hen werd opgedragen. Het was het begin van de emancipatie van het Nederlands. De Vlamingen vergeten echter niet en hechten sterker aan hun taal dan wij Hollanders. Dat is waarschijnlijk ook de reden dat ze het Nederlands zoveel beter beheersen en vaak de Vlaams-Nederlandse taalwedstrijdjes winnen, maar dat terzijde.

Vrijwel elke Vlaming spreekt daarnaast nog altijd goed Frans. Veel minder Walen spreken Vlaams. Er zijn uitzonderingen, gelukkig. Maar als dan het koninklijk huis nog steeds slechts schoorvoetend Nederlands wil spreken en sommige Waalse politici zelfs in het Engels beginnen tegen hun Vlaamse collegae, in plaats van fatsoenlijk allebei de landstalen te kunnen bezigen, dan zet je kwaad bloed.

Het getuigt dus van weinig historisch besef en tact van de Walen om het zo te spelen. Toegegeven, Leterme gaat ook ver in zijn verzwakking van de federale regering. Dat kun je echter nog zien als een poging om de complexe Belgische besluitvorming efficiënter en duidelijker te krijgen. De Waalse eis is werkelijk zout in een open wond smeren. De Walen gaan er namelijk voor de bühne vanuit dat Brussel tweetalig is, terwijl ze weten dat dat absoluut niet het geval is. Als Vlaming kun in je eigen hoofdstad te vaak niet terecht met het Nederlands. “Je ne vous comprend pas” is er een veel gebezigd zinnetje. Het lijkt nog altijd een houding van Franstalige superioriteit en die zweem van superioriteit raakt een open zenuw in Vlaanderen. Wat dat betekent is voor een Nederlander moeilijk voor te stellen.

De Franstaligheid van Brussel dwingt ook de bewoners van Brusselse randgemeenten Franstaligheid op: als je iets wilt, zul je het namelijk in het Frans moeten doen. Dit zorgt voor een sluipende verlegging van de taalgrens, in plaats van verandering van mentaliteit bij de francofielen van Brussel en omgeving. Het is voor mijn vriendin en voor vele Vlamingen de wereld op zijn kop. Het komt er voor hen eigenlijk op neer dat je pas een Belg bent als je beide talen spreekt. Dat komt mij logisch voor, zeker als het om een ‘tweetalig Brussel’ gaat. En zolang tenminste de Waalse halsstarrigheid aangaande het Nederlands niet is opgelost, houdt België zijn interne spanningen.

Maar goed, ondertussen zit ik er maar mooi mee, als simpel bloggertje. Ik heb een ‘Bourgondisch  foeterende’ vriendin: “En die Walen dit, en die Walen dá, allé, da is …, Brussel komt nog altaid van Broekzele, hei, en nie van Bruxelles! stelleke krabbers, …’! 

Daarom een oproep 🙂

Attention, Wallons, Je vous tiens entièrement responsable pour ma misère! Je demande satisfaction! Apprenez Néerlandais, subite, et créez une Bruxelles bilingue réelle!

Als tegenprestatie zal ook ik mijn Frans wat gaan oppoetsen…