Imperfecties
In mij zit een neiging dingen absoluut en perfect te willen maken. Ik geloof in het ideaal. Het paradijs, de utopie, de verbetering van de mensheid, de vooruitgang. Ik zie de geschiedenis als het voortdurend verder bouwen aan een middeleeuwse kathedraal.
Dat idealisme is op een bepaalde manier toegenomen sinds een aantal hevige tegenslagen – ik hunker nu naar een thuis, een wereld waarin alles beter is dan nu. Terwijl die wereld er niet komt. Er komt geen allesomvattend verhaal waaraan we ons optrekken naar iets beters. Filosoof Awee Prins zei het laatst zo in de Volkskrant:
“Wij hebben in het Westen iets heel raars gedaan: we zijn geluk als een toestand gaan definiëren. Dat is utopisch denken: het kan beter. Láter, als ik met pensioen ben, of een buitenhuis heb, of eindelijk naar bed kan met die vrouw om de hoek. Wij snappen niet wat geluk is. Ge-luk, dat wil zeggen: gelukt. De Fransen hebben er een beter woord voor: bonheur, een mooi uur. Geluk is toeval: iets dat je toe valt.”
Zelfs als we een iets betere wereld creëren kunnen we er niet vanuit gaan dat dat een stabiel platform is waar we op verder bouwen. Want de tijd en wijzelf grijpen ons altijd weer bij de kraag om ons de verandering en de toekomst in te sleuren. De eerste decennia van mijn leven was misschien zo’n platform, sinds de jaren negentig – en zeker sinds de crisis van 2008 – worden we echter weer volop door elkaar geschud.
En dat was misschien ook nodig. Stilstand maakt steriel en slaat dood. We kunnen ook niet anders dan continu nadenken over en bouwen aan een betere wereld. Dus denken we door, over wat anders kan en moet, in een grote heterogene maalstroom van impulsen, ideeën en halve realisaties.
Het streven naar een ideaal achter de horizon is de onstopbare motor van de wereld. Het beweegt de politiek, de reclame, de wetenschap, de media: we worden gebombardeerd met wenkende perspectieven en dingen die we moeten om het ideaal te bereiken. Maar zoals Dirk de Wachter stelt, we zitten onszelf er ook mee in de weg: “ik stel voor dat we ook durven, willen, kunnen: ergens durven imperfect te leven. Gaan voor onaf. Voor net niet.” Maar ik vind dat enorm moeilijk, tenminste, op die vlakken die mij werkelijk bezighouden. Wanneer neem ik genoegen met een resultaat? Welke ‘net niet’ kan ik accepteren?
Op de bogen en transen van de Notre Dame, en vele andere gotische kathedralen, vind je heidense goden en demonen naast christelijke figuren. Dat de beeldhouwers deze buitenbeentjes hebben toegevoegd vind ik bijzonder wijs. Er zit namelijk een geweldige zeggingskracht in vermenging, en het realiseren van een zuiver ideaal is voor de hemel, niet voor ons hier. De gargouilles drukken uit dat imperfecties erbij horen, en dat wij alleen maar kunnen proberen.
♣
Quotes & beeld:
- Awee Prins, interview VK magazine, 24 december 2016
- Dirk de Wachter, De Wereld van De Wachter, Leuven, Lannoo Campus, 2016
- Tripadvisor – “Les Gargouilles et la Vue sur Paris” (bewerkt Buitendijks)
Buitendijks 
Geef een reactie