Soul

Onze maatschappij roept ons voortdurend op doelen te stellen. Op zoek gaan naar stilte draait dat rigoureus om: het doel is namelijk niet meer het belangrijkste, als je meer vanuit jezelf leeft. Een leven is namelijk niet mislukt als je je doelen niet behaald hebt. Het gaat niet om een goal, maar om je soul…

Hunter Thompson stuurde een brief met die strekking aan een vriend:

“When you were young, let us say that you wanted to be a fireman. I feel reasonably safe in saying that you no longer want to be a fireman. Why? Because your perspective has changed. It’s not the fireman who has changed, but you. Every man is the sum total of his reactions to experience. As your experiences differ and multiply, you become a different man, and hence your perspective changes. This goes on and on. Every reaction is a learning process; every significant experience alters your perspective. So it would seem foolish, would it not, to adjust our lives to the demands of a goal we see from a different angle every day? How could we ever hope to accomplish anything other than galloping neurosis?”

Andere richtingen

Niet dat je ooit ‘jezelf’ zult worden, dat lijkt een illusie. Het is eerder een proces van toevoegen en elimineren. Een voorbeeld is de zogenoemde ‘midlife crisis’. In zijn artikel in The Guardian noemt Xan Brooks het zijn ‘midlife-passage’, en vertelt over de constatering van een psycholoog dat hij daar op een goede manier door heen is gekomen: “It sounds to me like you have completely transformed your life. You’ve gone from closed to open. From work focused to family focused. From self-sufficient to more connected.”

Maar zijn openheid en verbondenheid dan het enige doel? In twee artikelen (hier en hier) van Mark Boyle in The Guardian, gaat het ook om authenticiteit en integere keuzes. Hij leeft teruggetrokken uit de moderne samenleving, en ergens is zijn keuze voor een off-grid leven in en met de natuur bij eerste lezing bewonderenswaardig. Hij roept bovendien een indringende vraag op: “So the question is, how do we want to spend the moments given to us in a way that feels fair to the rest of this enchanting, generous planet?”

Lef en onzekerheid

Maar misschien is dat wat al te ernstig. Geniet daarom ook van het lef en de humor waarmee schrijver Mick Jackson een hele andere transformatie maakte, van punkrockzanger naar schrijver. Uit zijn artikel over zijn kloosterretraite spreekt vooral een houding van onbekommerd proberen en je weg zoeken:

“By the end of the week I’d managed to finish my Zola, had worked my way through my Collected Larkin and completed a decent first draft of half a dozen short stories, which would form the supporting material of my application to UEA (een schrijversopleiding, red.). I packed my bag, wrote out a cheque to the monastery (fortunately payment was on a pay-what-you-can-afford basis), said goodbye to Brother Martin and headed back out into the world. Later that day I was on stage at Bristol University, shouting into a microphone.”

Dat neemt niet weg dat, zoals gezegd, verandering nooit een stabiel eindstadium kent, en er altijd de drang blijft om te weten, om weer in ‘veilige haven’ te komen. Hierbij helpt het, het volgende idee van Szymborska te lezen:

“All sorts of torturers, dictators, fanatics, and demagogues struggling for power by way of a few loudly shouted slogans also enjoy their jobs, and they too perform their duties with inventive fervor. Well, yes, but they “know.” They know, and whatever they know is enough for them once and for all. They don’t want to find out about anything else, since that might diminish their arguments’ force. And any knowledge that doesn’t lead to new questions quickly dies out: it fails to maintain the temperature required for sustaining life. In the most extreme cases, cases well known from ancient and modern history, it even poses a lethal threat to society.

This is why I value that little phrase “I don’t know” so highly. It’s small, but it flies on mighty wings. It expands our lives to include the spaces within us as well as those outer expanses in which our tiny Earth hangs suspended.”

Probeer zo je eigen onzekerheid van een andere kant te bekijken: als een openheid, iets dat alle kanten op kan gaan. Als een oneindig avontuur.

Eenzaamheid

Twijfelen en niet weten hoort gewoon bij mens zijn. Het kan je eenzaam maken, maar – zoals Olivia Laing vertelt in haar boek Lonely City – ook verrijken. In een artikel gebaseerd op het boek licht ze toe dat ze troost vooral in de kunst vond:

“When I came to New York I was in pieces, and though it sounds perverse, the way I recovered a sense of wholeness was not by meeting someone or by falling in love, but rather by handling the things that other people had made, slowly absorbing by way of this contact the fact that loneliness, longing, does not mean one has failed, but simply that one is alive.”

Daarbij hoort het besef dat eenzaamheid wijdverbreid is in onze moderne samenleving, en dat dat iets is waar we samen iets tegen kunnen doen:

“I don’t believe the cure for loneliness is meeting someone, not necessarily. I think it’s about two things: learning how to befriend yourself and understanding that many of the things that seem to afflict us as individuals are in fact a result of larger forces of stigma and exclusion, which can and should be resisted.

Loneliness is personal, and it is also political. Loneliness is collective; it is a city. As to how to inhabit it, there are no rules and nor is there any need to feel shame, only to remember that the pursuit of individual happiness does not trump or excuse our obligations to each another. We are in this together, this accumulation of scars, this world of objects, this physical and temporary heaven that so often takes on the countenance of hell. What matters is kindness; what matters is solidarity. What matters is staying alert, staying open, because if we know anything from what has gone before us, it is that the time for feeling will not last.”

Ik weet het ook niet, maar probeer het goede te doen.

♣