INNERLIJK LANDSCHAP

‘Waar hoor je thuis? Ben je een klei-type, of een zand-type?’ vroeg iemand.

Beelden ontstaan in mijn brein. Van knoestig landvolk in heuvelland, hoog en droog en voedselarm, vol eiken, dennen en berken. Karren, paden en paarden.

En van kustvolk in moerassig laagland, vruchtbaar, vochtig en vettig, vol wilgen, peppels en elzen. Boten, wind en water.

Maar ik vermoed dat ik zowel lokaler als internationaler ben. Dun uitgesmeerd over de plekken die mij dierbaar zijn, en die veranderd zijn. Een ontworteld kleifiguur, thuis in zijn hoofd:

“Never make your home in a place,” the old man had said, too lazy in the spring warmth to do more than wag a finger. “Make a home for yourself inside your own head. You’ll find what you need to furnish it—memory, friends you can trust, love of learning, and other such things.”

En er is Rushdie, die in zijn Imaginary Homelands essay schreef dat zelf als je maar 100 mijl verhuisd van waar je opgroeide, je nooit meer terug kan, want de plek die je verliet is bezig te veranderen terwijl jij veranderd. Ik ben dat met hem eens. Voor mijn thuisregio geldt dat de projectontwikkelaars en de wegenbouwers niet stil hebben gezeten. Bovengemiddeld niet stil zelfs.

♣

Deborah Levy schreef in haar Onroerend goed (2021) over ‘unreal estate’, dat in Daniel Schreiber’s recente boek Alleen vrij accuraat is vertaald als ‘droomvastgoed’. Het duidt op de woonsituatie van je dromen: het huis en de omgeving waar je je leven lang van droomt, en dat je onbewust op je levenshorizon hebt en houdt. Als je alles naar je hand kon zetten, wat zijn de ingrediënten die maken dat je je daar zoveel meer thuis zou voelen? En wat zegt dat over jou?

♣

Zoals gezegd, mijn droomvastgoed zit vooral in mijn hoofd. Maar ik ben goed bekend met de wens de droom werkelijkheid te maken. Ooit speelde ‘hiraeth’ bijvoorbeeld een grote rol in mijn leven, en zag ik hoe hoopvol en vitaal een culturele ruimte kon werken, in een persoon die me dierbaar was. Laatst herlas ik haar blogteksten, passend vernoemd naar het Welshe ‘verlangen naar een thuis’.

Hiraeth is ook een verlangen naar een ander Keltisch begrip: dùthchas, ‘het gevoel op een plek thuis te horen’. Ik verlang wel eens naar dùthchas , en voel dan hiraeth.  

Maar de natuur is altijd deel van dat verlangen. Want ‘de natuur is geen plek om te bezoeken. Het is thuis.’ (Gary Snyder). Concreter dan dit wordt het op dit moment niet.

♣

© Buitendijks, 2023

Bronnen:

• Beeld: Clear Inner Vision, ‘Old Welsh Jetty’ via Flickr.com
• Quote: Tad Williams, The Dragonbone Chair, DAW Books, 1988
• Salman Rushdie, Imaginary Homelands, London Review of Books, 1982
• Deborah Levy, Onroerend Goed, De Geus, 2021
• Daniel Schreiber, Alleen, Nieuw Amsterdam, 2022
• Gary Snyder, The Practice of the Wild, 1990
• Vertalingen: Buitendijks