WOESTE HOOGTEN

Het landschap van de Southern Pennines is er een van samenhangende contrasten. Het bestaat uit diepe, bekommerde valleien, door de tijd gescherpte rotsranden en -punten en weids golvende heideplateaus, aaneengeregen door een schrale en allesomvattende ledigheid. De schoonheid van het gebied is een ongenaakbare; het landschap is een spel van licht en duisternis; het gevoelen zwart en wit.

Evenals de leeuwerik heeft de mens hier eeuw na eeuw en generatie na generatie zijn plek moeten bevechten, in strijd met de elementen, op schrale en stenige akkers, in het zweet des aanschijns en in de schaduw van de rotsen. En iedere dag is te zien als een nieuwe overwinning op de dood en het niets – een monument voor de taaiheid van het leven.

De mens in dit landschap is vanzelfsprekend stug, gesloten, hardwerkend en nederig. Men is er niet geneigd tot frivoliteiten: men wordt in toom gehouden door de elementen, een moeizaam bestaan en een van oudsher dwingend geloof.

Toch schijnt er in deze mensen af en toe een licht door, een uitzonderlijk talent. Nu is het niet zo dat dat talent de klei en de rotsen van de streek achter zich laat. Het voegt er eerder aan toe en transformeert zo het landschap tot een meesterwerk. In Haworth groeiden de gezusters Brönte op. Hoewel ze alle drie literair talent hadden is het vooral Emily, die met Wuthering Heights één van de hoogtepunten van de romantiek afleverde, die in het oog springt.

Eindeloos dwaalde Emily over de heide van Haworth Moor, tot de wilde verlatenheid van het landschap een deel van haar wezen was. Deze woestheid projecteerde ze op haar belangrijkste mannelijke karakter, Heathcliff, met zijn zo toepasselijke, door en door landschappelijke naam. In meerdere opzichten is Heathcliff de verpersoonlijking van zijn omgeving. In zijn karakter broeit de roerig-stille agressie van de Southern Pennines. Hij is wild en onvoorspelbaar, een instinctieve en getroebleerde natuurkracht, ingehouden agressief, op weg naar algehele destructie, voor altijd verloren. Hij houdt onafwendbaar huis en eindigt in de stilte van een nat en donker graf, opgenomen in het land waaruit hij voortkwam.

En Cathy, Emily’s vrouwelijke hoofdpersoon? Of Emily zelf? Hun stem is een lied op de wind, een dunne baan zonlicht: het vervliegt, maar is het waard te onthouden.

—

Emily Brönte – Wuthering Heights
foto’s: Faye Godwin